Türkiye’nin akciğer kanseri risk haritası oluşturuluyor: ‘Sigara yüzde 90’ından sorumlu’

miRBey

Aktif Üye
Türkiye’nin akciğer kanseri risk haritası oluşturuluyor: ‘Sigara yüzde 90’ından sorumlu’
‘Akciğerimizi Okuyoruz’ platformu üzerinden bugüne kadar yaklaşık 40 bin şahıstan elde edilen ve akciğer kanserinde erken teşhis konusunda toplumda farkındalık yaratacak bilgiler, Türk Tıbbi Onkoloji Derneği (TTOD) Lideri Prof. Dr. Murat Dinçer, TTOD Genel Sekreteri Prof. Dr. Hasret Sönmez, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gül Ergör ve AstraZeneca Türkiye Ülke Lideri Ecz. Serkan Barış’ın iştirakleri ile düzenlenen basın toplantısında kamuoyu ile paylaşıldı.


‘Akciğer kanserinin erken tespiti başarılı tedavi mümkünlüğünü artırır’


görüşmede konuşan Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Murat Dinçer, “Sosyal sorumluluk projelerimiz kapsamında halkı kanser hakkında bilgilendirmek, Türkiye’de yaşayan tüm vatandaşların en uygun tedaviye ulaşması için gereken çabayı göstermek, hem tabibe hem tedaviye ulaşımı hızlandırmak üzere misyonumuz var” dedi:

“Şu anda sayımız yavaş yavaş arttı. Tahminen de Türkiye’ye yetecek düzeyleri ulaştı. Biz bu dernek kapsamında siyasi otoriteyle, Sıhhat Bakanlığı’yla, vakit zaman ortak çalışmalar yapıyoruz. Organik görüşler, teklifler, sunmaya çalışıyoruz.”

Dinçer, akciğer kanserinin küçükken ve yayılmadan evvel, erken bir evrede tespit edilmesinin, başarılı bir biçimde tedavi edilme mümkünlüğünü artırdığına vurgu yaparak, şunları kaydetti:

“Genellikle akciğer kanseri belirtileri, hastalık ileri bir evreye gelene kadar ortaya çıkmaz. Akciğer kanseri birtakım belirtiler gösterse bile, enfeksiyon ya da sigaradan kaynaklanan tesirler olarak düşünüldüğü için atlanır ve teşhis gecikir. Akciğer kanserinin ileri evrelere gelmeden erken teşhis edilmesi için şimdiye kadar düz akciğer sinemaları (röntgenogram), balgamda tümör hücrelerinin aranması (sitoloji) ve yüksek riskli insanlarda bronkoskopi denilen bir araç sayesinde teneffüs yollarının incelenmesi üzere formların kullanıldığı biroldukca çalışma yapılmıştır. Bunların hiç biriyle akciğer kanserine bağlı ölümlerin azaltılamadığı görülmüştür.”

Akciğerimizi Okuyoruz projesinin değerine vurgu yapan Dinçer, şu sözleri kullandı:


“Bir web sitesi oluşturuldu. Şahıslar anketlerle, şahsi dataları, sigara içip içmedikleri, kaç yıldır içtikleri, yaşları, yaşadıkları vilayetler üzere bir hayli bilgiyi girdiler. 40 binin üzerinde bu sitede giriş var. 81 vilayetten gelen tüm Türkiye’yi temsil eden ve epey geniş tabanlı bir bilgi tabanımız oluştu. Alışkanlıklarınıza göre bir kanserdeki riskiniz nedir? Bu bahiste bilgi sahibi olabiliyorsunuz. Sigara içme alışkanlıklarının dökümünü bu platformdan görmeye çalışıyoruz. Başlama yaşları, içme ölçüleri içen bireylerin yaşları mevcut olan riskler üzere bir fazlaca bilgiye ulaşılabiliyor. İştirakçilerde kendi riskini gorebiliyor bu bahiste. Bu toplumsal farkındalığı artırmak gayesiyle yapılmış bir çalışma. Biz bu sayede bireylerin kanser hakkında daha bilgili, şuurlu olmaları ve tercihlerini ona göre gözden geçirmelerini istek ediyoruz.”


Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Hasret Sönmez ise konuşmasında bilhassa onkoloji alanında bilimin fazlaca süratle ilerlediğini belirterek, “Bunu geç fark eden şahısların ‘Son evreymişim, benim için yapılacak bir şey yokmuş demesini istemiyoruz. Bilim epeyce süratli ilerliyor. Onkoloji alanındaki ilerlemeler biraz daha fazla. Her geçen gün yeni bir ilaç bizim pratiğimize giriyor” değerlendirmesinde bulundu.


Türkiye’deki tedavi imkanlarının devasa yükseklikte olduğuna dikkati çeken Sönmez, onkoloji tedavisi için farklı ülkelere gidilmesine gerek olmadığını söylemiş oldu.


Sönmez, akciğer kanserinin en değerli sebebinin sigara olduğuna vurgu yaparak, şunları kaydetti:

“Sigara, akciğer kanserinin emsalsiz en değerli niçinidir ve akciğer kanserlerinin yüzde 90’ından sorumludur. Sigaraya başlama yaşı, günlük tüketilen sigara sayısı, kaç yıldır sigara içildiği değerlidir. Akciğer kanserinin öteki bir kıymetli niçini ise hava kirliliğidir. Hava kirliliği Dünya Sıhhat Örgütü tarafınca mutlak kanserojen olarak kabul edilmiştir. Asbest (fren tamiri, izolasyon, gemi inşaatı üzere iş ortamlarında çalışanlarda maruziyet artar), radon gazı (toprakta doğal olarak bulunur, güzel havalandırılmayan mesken ve iş yerlerinin altındaki toprakta bulunan ölçüye bağlı olarak kapalı yer havasındaki radon ölçüsü artabilir) maruziyeti de akciğer kanseri riskini artıran niçinlerdendir. Bunların yanı sıra ailede 50 yaşından evvel akciğer kanseri teşhisi konmuş yakınları olanlarda da risk iki katına çıkmaktadır.”

‘Türkiye’de her yıl 41 bin bireye yeni akciğer kanseri tanısı temalıyor’


Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gül Ergör ise erkeklerde akciğer kanseri görünme sıklığında Türkiye’nin dünyada 1’inci olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“2020 yılında GLOBOCAN data tabanında yayımlanan bilgilere bakılırsa Türkiye’de her yıl 41 bin bireye yeni akciğer kanseri tanısı temalıyor. Bu bireylerin 34 binini erkek 7 binini ise bayanlar oluşturuyor. Türkiye Kanser İstatistikleri 2018 yılı neticelerina bakılırsa ise akciğer kanseri tanısı alanların yüzde 19’u bölgesel, yüzde 28’i yakın dokulara yayılım (metastaz) ve yüzde 53’ü ise uzak dokulara yayılım (metastaz) yapmış durumdadır. Konulan teşhislerin maalesef yarısından birçoklarının geç teşhis olması pek üzücü. 2040 yılına kadar yılda 75 bin kişinin akciğer kanseri hastası olacağı varsayım ediliyor.”

Akciğerimizi Okuyoruz projesi kapsamında farkındalık oluşturulduğunu belirten Ergör, “Çalışmaya katılan bireylerin yanıtlarının paylaşılması ikinci bir farkındalık. Kıymetli olan, burada yine tekrar vurgulanması gereken bilhassa sigara konusu. Sigara uğraşı uzun soluklu bir gayret. O denli çabuk pes edilecek bir şey değil. Çabucak başarılacak bir şey değil. Daima uğraşa devam etmemiz gerekiyor. Gençlerin başlamasını engellememiz gerekiyor” tabirlerini kullandı.


Projeye şartsız takviye veren AstraZeneca Türkiye’nin Ülke Lideri Ecz. Serkan Barış, kanseri vefat sebebi olmaktan çıkarma amacıyla iş birlikleri yaptıklarına dikkati çekerek, şu tabirleri kullandı:

“Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran Türkiye’de kanser ölümlerinin yüzde 18’i akciğer kanseri niçiniyle gerçekleşiyor. Bu gerçek, toplumda akciğer kanseri ile ilgili bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarının kıymetini daha da artırıyor. AstraZeneca olarak biz de dünya çapında 40 yılı aşkın bilgi birikimiz ile teşhis, tarama, tedavi ve erken erişim programları olmak üzere her basamakta hastaların yanında olabilmek için iş birlikleri gerçekleştiriyor, projeler geliştiriyor ve paydaşlarımıza dayanak veriyoruz. Kanseri vefat sebebi olmaktan çıkarma gayesiyle hocalarımız, derneklerimiz ve bilim dünyası ile iş birliği halinde çalışıyoruz. Bu kapsamda akciğer kanserinde erken teşhis konusunda toplumda farkındalık yaratacak bilgilerin oluşmasına katkıda bulunan ‘Akciğerimizi Okuyoruz’ platformuna da şartsız takviye olduk. AstraZeneca olarak sıhhate erişim maksadımız doğrultusunda bilinçlendirme projelerimiz ile milyonlarca beşere ulaşmayı desteklemeye ve toplumda hastalıklar hakkında farkındalık yaratmayı evvelandirmeye devam edeceğiz.”

Barış, yapılan çalışmanın toplumdaki bir bireyde bile farkındalık oluşturmasının değerli olduğuna vurgu yaparak, “AstraZeneca olarak, bilhassa akciğer kanseri tarafında hem tarama hem teşhis hem tedavi basamaklarında olabildiğince derneklerimizle, bilim insanlarımızla birlikte hastalarımıza servis sunmaya çalışıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.


Çalışmaya 81 ilin tamamından iştirak sağlandı


görüşmede edinilen bilgilere nazaran, dünya genelinde kanser hastalıkları içinde birinci sıralarda yer alan akciğer kanserinin başlangıç evresinde ortaya çıkan belirti ve bulguları sıklıkla fark edilmiyor. Bilhassa sigara kullanan şahıslarda öksürük üzere değerli belirtiler de büyük oranda dikkate alınmadığından bu durum akciğer kanserinin epeyce geç evrelerde fark edilmesine niye oluyor ve tedavi sürecini çok zorlaştırıyor.


“Akciğerimizi Okuyoruz” internet platformu üzerinden Türkiye genelinde 81 vilayette yaşayan 38 bin 623 şahıstan anonim biçimde bilgi elde edilirken, iştirakçilerin yüzde 63.4’ü erkeklerden, yüzde 36.6’sı ise bayanlardan oluştu. İştirakçilerin yüzde 52.5’ini 30-49 yaş ortası şahıslar oluştururken bu kümesi sırasıyla yüzde 31.5 ile 50-69 yaş ortası, yüzde 13 ile 18-29 yaş ortası ve yüzde 3 ile 70 yaş üzeri bireyler takip etti. İştirakçilerin yaşadığı vilayetlere nazaran dağılımda birinci sırada yüzde 24.6 ile İstanbul yer aldı. Ankara yüzde 10.8 ile ikinci olurken İzmir yüzde 9.4 ile üçüncü oldu.


Akciğer hastalığı erkeklerde daha fazla görülüyor


Platform üzerinden ayrıntılarını paylaşanların yüzde 6.3’ü kronik obstrüktif akciğer hastası (KOAH) ve yüzde 0.8’i akciğer kanseri hastası olduklarını söylemiş oldu. Akciğer kanseri varlığının cinsiyete bakılırsa dağılımında iştirakçi adamların yüzde 1’i akciğer kanser hastası olduklarını tabir ederken bayanların yüzde 0.6’sı akciğer kanseri hastası olduklarını söylemiş oldu. KOAH varlığının cinsiyete göre dağılımında ise erkek ve bayan oranları birbirine yakın çıktı. Buna göre adamların yüzde 6.5’i bayanların ise yüzde 6.3’ü KOAH hastası olduklarını belirtti.


Yaş kümelerine bakılırsa akciğer kanseri varlığında yüzde 3.6 ile 70 yaş üzeri bireyler birinci sırada. Bunu yüzde 1.4 ile 50-69 yaş ortası, yüzde 0,4 ile 30-49 yaş ortası ve yüzde 0.7 ile 18-29 yaş ortası bireyler izledi. KOAH’ın ise en epeyce yüzde 19.5 ile 70 yaş üzeri şahıslarda görüldüğü ortaya çıktı. Bunu yüzde 11.3 ile 50-69 yaş ortası, yüzde 3.5 ile 30-49 yaş ortası ve yüzde 2.2 ile 18-29 yaş ortası bireyler takip etti.


Katılımcılarda hastalık hikayesine bakıldığında ise her dört bireyden biri (yüzde 25.3) ailede akciğer kanseri olduğunu belirtti.


Erkeklerde sigara içenlerin oranı daha fazla


Neredeyse her iki şahıstan biri (yüzde 48.4) sigara içtiğini belirtirken içmeyenlerin oranı yüzde 26.5 oldu. Sigarayı bıraktığını söyleyenlerin oranı ise yüzde 18.2. Erkeklerde sigara içtiklerini söyleyenlerin oranı yüzde 51.7 olurken bayanlarda bu oran yüzde 42.8 oldu. Ortaya çıkan bir öbür kıymetli sonuç ise bayanların erkeklere kıyasla epeyce daha fazla pasif içici pozisyonda olması. adamların yüzde 4.8’i pasif içici olduğunu tabir ederken bayanlarda bu oran yüzde 10.3’e çıkıyor.


Sigarayı bırakmadan evvel içme mühleti ortalama 20 yıl


Halen sigara içenlerin içme mühletini de ortaya çıkaran sonuçlara nazaran iştirakçilerin yüzde 31.3’ü 20-29 yıldır sigara içtiğini söylemiş oldu. Yüzde 26.8’i 10-19 yıl, yüzde 16.7’si 30-39 yıl, yüzde 14.6’sı ise 1-9 yıl sigara içtiklerini belirtti. 40 yıldan fazla müddet sigara içtiklerini söyleyenlerin oranı ise yüzde 10.6. İştirakçilerin yüzde 80.1’i günde 1-20, yüzde 18.3’ü ise 21-40 adet sigara içtiğini söylerken toplam sonuçlara bakılırsa günde ortalama 15 sigara içiliyor. Sigarayı bırakanlarda ortalama bırakma mühleti 5 yıl oldu. Bırakmadan evvel içme müddeti ise ortalama 20 yıl olarak belirlendi.


Sigara dışında hava kirliliği risk faktörlerinin başında geliyor


Verilere nazaran, sigara dışında akciğer kanseri hastalığına niye olabilecek çeşitli risklere maruz kalım durumunda birinci sırada yüzde 7.1 ile hava kirliliği yer aldı. Bunu sırasıyla yüzde 3.3 ile verem, yüzde 2.9 ile elementler (ağır metaller, petrol eserleri vb.) ve radyoterapi, yüzde 1.4 ile asbest ve yüzde 0.6 ile radon takip etti.

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.