miRBey
Aktif Üye
Türkiye’de birinci: ODTÜ Bilim-2 gemisi, Marmara Denizi’nin karbon yutma kapasitesini hesaplayacak
Deniz Ekosistem ve İklim Araştırmaları Merkezi (DEKOSİM) Ulusal Deniz Araştırmaları Altyapı Merkezi Projesi ve TÜBİTAK Bilim İnsanı Dayanak Programları Başkanlığı (BİDEB) Öncü Araştırmacılar Programı dayanağıyla, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇED Müsaade ve Kontrol Genel Müdürlüğünün ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü uyumunda 2017’de başlatmış olduğu Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi Projesi (MARMOD) kapsamında, Marmara Denizi’ndeki çalışmalar devam ediyor.
ODTÜ Bilim-2 gemisiyle 10 gün sürecek kış seferine çıkan 13 bilim insanı, proje kapsamında denizin kış devrindeki durumunu inceleyecek, denizde 120 farklı noktada oksijen, bulanıklık, deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluk ölçümü yapacak. Seferde ayrıyeten Marmara Denizi’nin karbon yutma kapasitesi hesaplanacak.
Kış seferiyle ilgili ODTÜ Bilim-2 gemisinde değerlendirmelerde bulunan MARMOD proje sorumlusu ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Yücel, gerek kendilerinin gerekse öteki kurumların yıllardır Marmara Denizi’nden bilgiler topladığını belirterek, “Bu dataların gösterdiği ortak bir nokta var, o da maalesef Marmara’daki oksijen kaybı. Bunu durdurmak ve ekosistemi sıhhatine geri kavuşturmak için MARMOD projesi başladı” dedi.
Özellikle ekosistemi ve sağladığı oksijeni geri kazanmak için bilimsel bir bilgi tabanına ve bir öngörü sistemine gereksinim bulunduğunu lisana getiren Yücel, şu biçimde devam etti:
“MARMOD Faz 1 çalışması, bununla başladı. Oksijen kaybını durdurmak için evvel bir model sistemi kuruldu ve birinci öngörüler oluşturuldu. Akabinde 2020 yılında daha kapsamlı, deniz seferlerinin olduğu MARMOD Faz 2 çalışması başladı. Marmara’da mevsimsel değişimleri bilmiyoruz. Örneğin şu an ortasında bulunduğumuz kış aylarında bilgi fazlaca az. Bilhassa kritik mevsim dönüşleri var, akıntıların değiştiği noktalardan datalar epey az. Bu boşlukları gidermek için hem modelleme çalışmaları birebir vakitte mevsimsel seferler devam ediyor.”
‘Geniş ölçekte oksijen kaybı trendi devam ediyor’
Bilim-2 kış seferini, Marmara Denizi’nde kurmaya başladıkları epey geniş bir müşahede sisteminin kesimi olarak tanımlayan Yücel, Marmara Denizi’nin tabanına sabitledikleri 4 farklı müşahede sistemi olduğunu, bu sistemlere bağlı, üzerinde farklı derinliklerden örnekler alan sensörlere sahip şamandıralar bulunduğunu aktardı. Sistemlerin şu an daha hayli 100 metre altı derinlikte çalıştıklarını anlatan Yücel, “Bu 4 nokta, gemimiz ve enstitümüze yeni kazandırdığımız taşınabilir sistemler, data toplama kapasitemizi epeyce artıracak” tabirlerini kullandı.
© AA
MARMOD projesinde daha epeyce denizin oşinografik yani sıcaklık, tuzluluk, denizdeki biyolojik üretkenlik, bulanıklık ile oksijen ve besin tuzları üzere biyokimyasal parametrelere baktıklarını kaydeden Yücel, “Oksijen meselesinin asıl kaynağına inmeye çalışıyoruz. Azot, fosfor yükleri ve bunlara bağlı biyolojik üretim, oksijen kaybının en büyük sebebi. Bu parametrelere odaklanmış durumdayız. Marmara Denizi’nde geniş ölçekte oksijen kaybı trendi devam ediyor. Şu an ortasında bulunduğumuz seferde bilhassa 20 metreden daha sonra biroldukca balık çeşidinin gerilim altına girdiği oksijen kıymetlerine ulaşıyoruz, 80 ila 100 metreden daha sonra neredeyse sıfırın altına inen kıymetler var” diye konuştu.
Marmara Denizi’nin doğusunda, İzmit, Çınarcık ve Adalar etrafında bu durumun hayli önemli sorun oluşturduğuna değinen Yücel, elde ettikleri birinci bilgilerin kararına bakılırsa azot, fosfor ve besin tuzu yüklerinin devam ettiğini, oksijen azlığı durumunun değişmediğini aktardı.
Türkiye’de birinci kez bir denizin karbon yutma kapasitesi hesaplanacak
Kış seferiyle birlikte Türkiye’de birinci sefer deniz ile atmosfer içindeki karbondioksit gazı alışverişini ölçeceklerini bildiren Yücel, “Buna Marmara Denizi ile başlıyoruz, Karadeniz ile devam edeceğiz önümüzdeki günlerde. Gemi hareket ettikçe yüzey suları gemideki laboratuvarımıza pompalanıyor. Burada karbondioksit, pH sensörleri var. Bunlar hayli hassas. Denizin asiditesini, ne kadar karbondioksit içerdiğini hesaplıyor” dedi.
Denizlerin insan kaynaklı karbondioksitin en büyük emicisi olduğunu işaret eden Yücel kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Kendi denizlerimizin ne kadar epeyce karbondioksit emebildiğini, bu akışların ne kadar olduğunu bilmiyoruz zira ölçülmemiş. Karasal sistemlerin yutak kapasitesinin hesaplanması gerektiği üzere denizlerin kapasitesinin de hesaplanması gerekiyor, şu anda bunun birinci adımını atmış durumdayız. Daima bilgi toplamamız ve büyük alanları incelememiz gerekiyor. Bu seferde yaptığımız bu. Çanakkale Boğazı’ndan başladık, Rize, Hopa’ya kadar, bütün münhasır denizel bölgemizi kapsayacak biçimde açıklara da çıkarak bütün alanı tarayacağız. Datalarla, denizlerimizdeki karbondioksit haritası birinci kere ortaya çıkmış olacak, buradan da yutak kapasitesini hesaplayacağız.”
Yücel, “Dünyadaki emsal örneklerine bakarak, beklentimiz, Karadeniz ve Marmara Denizi’nin karbon tutma kapasitesinin yüksek olabileceği yönünde” diyerek kelamlarını tamamladı.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Deniz Ekosistem ve İklim Araştırmaları Merkezi (DEKOSİM) Ulusal Deniz Araştırmaları Altyapı Merkezi Projesi ve TÜBİTAK Bilim İnsanı Dayanak Programları Başkanlığı (BİDEB) Öncü Araştırmacılar Programı dayanağıyla, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇED Müsaade ve Kontrol Genel Müdürlüğünün ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü uyumunda 2017’de başlatmış olduğu Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi Projesi (MARMOD) kapsamında, Marmara Denizi’ndeki çalışmalar devam ediyor.
ODTÜ Bilim-2 gemisiyle 10 gün sürecek kış seferine çıkan 13 bilim insanı, proje kapsamında denizin kış devrindeki durumunu inceleyecek, denizde 120 farklı noktada oksijen, bulanıklık, deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluk ölçümü yapacak. Seferde ayrıyeten Marmara Denizi’nin karbon yutma kapasitesi hesaplanacak.
Kış seferiyle ilgili ODTÜ Bilim-2 gemisinde değerlendirmelerde bulunan MARMOD proje sorumlusu ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Yücel, gerek kendilerinin gerekse öteki kurumların yıllardır Marmara Denizi’nden bilgiler topladığını belirterek, “Bu dataların gösterdiği ortak bir nokta var, o da maalesef Marmara’daki oksijen kaybı. Bunu durdurmak ve ekosistemi sıhhatine geri kavuşturmak için MARMOD projesi başladı” dedi.
Özellikle ekosistemi ve sağladığı oksijeni geri kazanmak için bilimsel bir bilgi tabanına ve bir öngörü sistemine gereksinim bulunduğunu lisana getiren Yücel, şu biçimde devam etti:
“MARMOD Faz 1 çalışması, bununla başladı. Oksijen kaybını durdurmak için evvel bir model sistemi kuruldu ve birinci öngörüler oluşturuldu. Akabinde 2020 yılında daha kapsamlı, deniz seferlerinin olduğu MARMOD Faz 2 çalışması başladı. Marmara’da mevsimsel değişimleri bilmiyoruz. Örneğin şu an ortasında bulunduğumuz kış aylarında bilgi fazlaca az. Bilhassa kritik mevsim dönüşleri var, akıntıların değiştiği noktalardan datalar epey az. Bu boşlukları gidermek için hem modelleme çalışmaları birebir vakitte mevsimsel seferler devam ediyor.”
‘Geniş ölçekte oksijen kaybı trendi devam ediyor’
Bilim-2 kış seferini, Marmara Denizi’nde kurmaya başladıkları epey geniş bir müşahede sisteminin kesimi olarak tanımlayan Yücel, Marmara Denizi’nin tabanına sabitledikleri 4 farklı müşahede sistemi olduğunu, bu sistemlere bağlı, üzerinde farklı derinliklerden örnekler alan sensörlere sahip şamandıralar bulunduğunu aktardı. Sistemlerin şu an daha hayli 100 metre altı derinlikte çalıştıklarını anlatan Yücel, “Bu 4 nokta, gemimiz ve enstitümüze yeni kazandırdığımız taşınabilir sistemler, data toplama kapasitemizi epeyce artıracak” tabirlerini kullandı.
© AA
MARMOD projesinde daha epeyce denizin oşinografik yani sıcaklık, tuzluluk, denizdeki biyolojik üretkenlik, bulanıklık ile oksijen ve besin tuzları üzere biyokimyasal parametrelere baktıklarını kaydeden Yücel, “Oksijen meselesinin asıl kaynağına inmeye çalışıyoruz. Azot, fosfor yükleri ve bunlara bağlı biyolojik üretim, oksijen kaybının en büyük sebebi. Bu parametrelere odaklanmış durumdayız. Marmara Denizi’nde geniş ölçekte oksijen kaybı trendi devam ediyor. Şu an ortasında bulunduğumuz seferde bilhassa 20 metreden daha sonra biroldukca balık çeşidinin gerilim altına girdiği oksijen kıymetlerine ulaşıyoruz, 80 ila 100 metreden daha sonra neredeyse sıfırın altına inen kıymetler var” diye konuştu.
Marmara Denizi’nin doğusunda, İzmit, Çınarcık ve Adalar etrafında bu durumun hayli önemli sorun oluşturduğuna değinen Yücel, elde ettikleri birinci bilgilerin kararına bakılırsa azot, fosfor ve besin tuzu yüklerinin devam ettiğini, oksijen azlığı durumunun değişmediğini aktardı.
Türkiye’de birinci kez bir denizin karbon yutma kapasitesi hesaplanacak
Kış seferiyle birlikte Türkiye’de birinci sefer deniz ile atmosfer içindeki karbondioksit gazı alışverişini ölçeceklerini bildiren Yücel, “Buna Marmara Denizi ile başlıyoruz, Karadeniz ile devam edeceğiz önümüzdeki günlerde. Gemi hareket ettikçe yüzey suları gemideki laboratuvarımıza pompalanıyor. Burada karbondioksit, pH sensörleri var. Bunlar hayli hassas. Denizin asiditesini, ne kadar karbondioksit içerdiğini hesaplıyor” dedi.
Denizlerin insan kaynaklı karbondioksitin en büyük emicisi olduğunu işaret eden Yücel kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Kendi denizlerimizin ne kadar epeyce karbondioksit emebildiğini, bu akışların ne kadar olduğunu bilmiyoruz zira ölçülmemiş. Karasal sistemlerin yutak kapasitesinin hesaplanması gerektiği üzere denizlerin kapasitesinin de hesaplanması gerekiyor, şu anda bunun birinci adımını atmış durumdayız. Daima bilgi toplamamız ve büyük alanları incelememiz gerekiyor. Bu seferde yaptığımız bu. Çanakkale Boğazı’ndan başladık, Rize, Hopa’ya kadar, bütün münhasır denizel bölgemizi kapsayacak biçimde açıklara da çıkarak bütün alanı tarayacağız. Datalarla, denizlerimizdeki karbondioksit haritası birinci kere ortaya çıkmış olacak, buradan da yutak kapasitesini hesaplayacağız.”
Yücel, “Dünyadaki emsal örneklerine bakarak, beklentimiz, Karadeniz ve Marmara Denizi’nin karbon tutma kapasitesinin yüksek olabileceği yönünde” diyerek kelamlarını tamamladı.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.