miRBey
Aktif Üye
Moğolistan’da Bilge Kağan ve Kül Tigin’in babası İlteriş Kağan’ın külliyesi bulundu
Moğolistan’ın başşehri Ulan Batur’da mevzuyla ilgili düzenlediği basın toplantısında konuşan Milletlerarası Türk Akademisi Lideri Darhan Kıdırali, 2019’da Moğolistan’ın Arkeoloji Enstitüsü uzmanlarıyla Ötüken bölgesindeki Nomgon ovasında ortaklaşa başlattıkları hafriyat çalışmalarının muvaffakiyetle sonuçlandığını söylemiş oldu.
Kazı çalışmaları kararında Bilge Kağan ile Kül Tigin’in babası İlteriş Kağan’ın külliyesi ve yazıtını keşfettiklerini kaydeden Kıdırali, “Anıt metninden elde edilen bilgilere dayanarak, Nomgon külliyesinin Göktürk Kağanlığını bir daha canlandıran Kül Tigin ve Bilge Kağan’ın babası İlteriş Kutluk Kağan’a ithaf edildiği kararına varılmıştır. Ayrıyeten bu külliye, ‘Türk’ isminin birinci kere geçtiği Göktürk devrinin en eski yazılı anıtı olarak kabul edilmektedir” dedi.
İlteriş Kağan yazıtında 12 satırlık eski Türk yazısı bulunuyor
Kıdırali, batıdan doğuya oval halde inşa edilen külliyenin toplamda 49 metrekare alandan oluştuğunu belirterek, “Külliyenin etrafına hendek kazılmış ve buradan toprak yığılarak bir kale inşa edilmiş. Külliyenin batı tarafında, alanın ortasına delikli taştan bir küp (sunak), taştan insan figürleri, iki yavrusu olan aslan heykeli ve iki koyun heykeli bulunmaktadır” ifadesini kullandı.
Bunun yanı sıra külliyenin kapısında 51 balbal taşın sırayla yerleştirildiğini kaydeden Kıdırali, bunlar içinde 5 balbal taşından Aşina ailesine ilişkin ‘dağ keçisi’ sembolünün tespit edildiği bilgisini paylaştı.
© AA
Kıdırali, ayrıyeten külliye ortasında bir ibadet yerinin olduğunu kanıtlayan tuğla kalıntıları ile patika üzerine serilen kil kaplamanın da bulunduğunu lisana getirerek, şöyleki devam etti:
“İbadet yerinin önünde yazıtın üst kısmı ve kaplumbağa halindeki temeli keşfedildi. Bulunan yapıtın iki yüzünde 12 satırlık eski Türk yazısı, üçüncü yüzünde ise eski Soğd yazısı bulunmaktadır. Keşfe katılan bilim adamları, anıtın metninden ‘Tanrı’, ‘Türk’, ‘Kutluk’, ‘Tümen’ üzere bir dizi söz tespit etti.”
“İlteriş Kağan anıtı, Orhun anıtı üzere Göktürk devleti için değerli bir anıt”
Kıdırali, İlteriş Kağan’ın Nomgon külliyesinin genel olarak oğulları Bilge Kağan ve Kül Tigin’in anıtlarına benzediğini söylemiş oldu.
Nomgon’daki İlteriş Kağan yazıtının üst tarafında bedeni ejderha halinde iki kurt başı simgelendiğini belirten Kıdırali, “Taspar Kağan, Bilge Kağan, Kül Tigin ve öbür anıtların doruğuna de bu çeşit kağanlık simgeleri olan ejderha biçimli kurt başlı bir biçimin çizildiği bilinmektedir. Nomgon anıtının, Orhun anıtları üzere Göktürk devleti için kıymetli bir anıt olduğu anlaşılmaktadır” değerlendirmesini yaptı.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Moğolistan’ın başşehri Ulan Batur’da mevzuyla ilgili düzenlediği basın toplantısında konuşan Milletlerarası Türk Akademisi Lideri Darhan Kıdırali, 2019’da Moğolistan’ın Arkeoloji Enstitüsü uzmanlarıyla Ötüken bölgesindeki Nomgon ovasında ortaklaşa başlattıkları hafriyat çalışmalarının muvaffakiyetle sonuçlandığını söylemiş oldu.
Kazı çalışmaları kararında Bilge Kağan ile Kül Tigin’in babası İlteriş Kağan’ın külliyesi ve yazıtını keşfettiklerini kaydeden Kıdırali, “Anıt metninden elde edilen bilgilere dayanarak, Nomgon külliyesinin Göktürk Kağanlığını bir daha canlandıran Kül Tigin ve Bilge Kağan’ın babası İlteriş Kutluk Kağan’a ithaf edildiği kararına varılmıştır. Ayrıyeten bu külliye, ‘Türk’ isminin birinci kere geçtiği Göktürk devrinin en eski yazılı anıtı olarak kabul edilmektedir” dedi.
İlteriş Kağan yazıtında 12 satırlık eski Türk yazısı bulunuyor
Kıdırali, batıdan doğuya oval halde inşa edilen külliyenin toplamda 49 metrekare alandan oluştuğunu belirterek, “Külliyenin etrafına hendek kazılmış ve buradan toprak yığılarak bir kale inşa edilmiş. Külliyenin batı tarafında, alanın ortasına delikli taştan bir küp (sunak), taştan insan figürleri, iki yavrusu olan aslan heykeli ve iki koyun heykeli bulunmaktadır” ifadesini kullandı.
Bunun yanı sıra külliyenin kapısında 51 balbal taşın sırayla yerleştirildiğini kaydeden Kıdırali, bunlar içinde 5 balbal taşından Aşina ailesine ilişkin ‘dağ keçisi’ sembolünün tespit edildiği bilgisini paylaştı.
© AA
Kıdırali, ayrıyeten külliye ortasında bir ibadet yerinin olduğunu kanıtlayan tuğla kalıntıları ile patika üzerine serilen kil kaplamanın da bulunduğunu lisana getirerek, şöyleki devam etti:
“İbadet yerinin önünde yazıtın üst kısmı ve kaplumbağa halindeki temeli keşfedildi. Bulunan yapıtın iki yüzünde 12 satırlık eski Türk yazısı, üçüncü yüzünde ise eski Soğd yazısı bulunmaktadır. Keşfe katılan bilim adamları, anıtın metninden ‘Tanrı’, ‘Türk’, ‘Kutluk’, ‘Tümen’ üzere bir dizi söz tespit etti.”
“İlteriş Kağan anıtı, Orhun anıtı üzere Göktürk devleti için değerli bir anıt”
Kıdırali, İlteriş Kağan’ın Nomgon külliyesinin genel olarak oğulları Bilge Kağan ve Kül Tigin’in anıtlarına benzediğini söylemiş oldu.
Nomgon’daki İlteriş Kağan yazıtının üst tarafında bedeni ejderha halinde iki kurt başı simgelendiğini belirten Kıdırali, “Taspar Kağan, Bilge Kağan, Kül Tigin ve öbür anıtların doruğuna de bu çeşit kağanlık simgeleri olan ejderha biçimli kurt başlı bir biçimin çizildiği bilinmektedir. Nomgon anıtının, Orhun anıtları üzere Göktürk devleti için kıymetli bir anıt olduğu anlaşılmaktadır” değerlendirmesini yaptı.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.